Türkiye işçi haklarında en kötü 10 ülke arasında

Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC), dünya genelinde işçi hakları ihlallerini ortaya koyan Küresel Haklar Endeksi raporunu yayımladı. 2025 raporu, işçiler ve sendikalar açısından küresel ölçekte derinleşen bir krize işaret ediyor.

Endeks, Avrupa ve Amerika’nın 2014’ten bu yana en kötü puanlarını aldığına; ifade özgürlüğü, toplanma hakkı, toplu pazarlık ve grev hakkı gibi temel özgürlüklerde ciddi gerilemeler yaşandığına dikkat çekiyor.

151 ülkeden yalnızca yedisi en yüksek puanı alabilirken, ortalama ülke skorları beş bölgeden üçünde kötüleşmiş durumda.

ITUC, yayımladığı raporda “Herkes İçin Adil Bir Gelecek İçin Demokrasi” kampanyasını ilan etti. Devletlerin ve şirketlerin işçilerin haklarına karşı yürüttüğü baskılara karşı tüm sendikaları küresel dayanışmaya çağırdı.

TÜRKİYE KARA LİSTEDE

ITUC Endeksi’nde Türkiye, 2025 yılında da işçiler için en kötü 10 ülke arasında yer aldı.

En kötü 10 ülke şöyle sıralandı: Bangladeş, Belarus, Ekvador, Mısır, Esvatini, Myanmar, Nijerya, Filipinler, Tunus ve Türkiye.

Raporda Türkiye’de; sendikal nedenlerle kitlesel işten çıkarmalar yaşandığına, toplu pazarlık hakkının engellendiğine, sendika üyeleri ve yöneticilerinin keyfi biçimde tutuklandığına dikkat çekildi.

Türkiye'de işçi haklarına dönük ihlaller şöyle sıralandı:

* 1 Mayıs 2024’te İstanbul’da Taksim Meydanı’na yürümek isteyen 200’ün üzerinde kişi gözaltına alındı. 2 Mayıs’ta 29 kişi daha tutuklandı. Polis, gösterilere gaz bombası ve plastik mermiyle müdahale etti.

* Seçimlerin ardından Hak-İş’e bağlı 6 bin 750 emekçi işten atıldı, 30 binden fazla kişi sendikadan istifaya zorlandı.

* DİSK/Dev Sağlık-İş, 10 bin üyesini temsilden dışlayan bir kararla toplu pazarlık hakkını kaybetti. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu da dahil olmak üzere birçok üyenin üyeliği keyfi olarak düşürüldü.

TUTUKLAMALAR VE BASKILAR

* DİSK Genel Başkan Yardımcısı Remzi Çalışkan, Genel-İş Başkanı Kemal Göksoy ve eski temsilci Serdar Ekingen, 15 yıl öncesine dayandırılan suçlamalarla tutuklandı.

* DİSK/Sosyal-İş üyesi ve toplu pazarlık uzmanı İsmet Arslan, kanser tedavisi gördüğü dönemde cezaevine kondu.

* 2025 Mart’ında Arslan ile birlikte Eğitim-Sen üyeleri Yusuf Eminoğlu ve Giyasettin Yiğit serbest bırakıldı. Ancak yargılamaları sürüyor.

DÜNYADAKİ DURU: HAK İHLALLERİ DERİNLEŞİYOR

* İşçilerin yüzde 72’si adalete erişemiyor. (2024’te bu oran yüzde 65’ti).

* Grev hakkı, ülkelerin yüzde 87’sinde ihlal ediliyor.

* Sendika kurma hakkı yüzde 74, toplu pazarlık hakkı yüzde 80 oranında engelleniyor.

* İfade ve toplanma özgürlüğüne yönelik saldırılar rekor seviyeye (yüzde 45) ulaştı.