Bitkilerde erkek gameti taşıyıcısı olan polen, özellikle bahar aylarında kendisini göstererek alerjisi olanların hapşırıp tıksırmasına neden oluyor.
The Conversation'a yazan Mississippi Eyalet Üniversitesi'nde ormancılık dalında araştırma görevlisi Christine Cairns Fortuin, alerjisi olmayanların bile polen yoğunluğu karşısında hapşırmaya başlayabileceğini ya da gözlerinin yaşarabileceğini söylüyor. Çünkü havadaki bu parçacıklar esasında solunum sistemini tahriş ediyor.
Peki ya polenler neden bu kadar fazla? Ve neden günden güne daha da kötüye gidiyor gibi görünüyor?
BİTKİLER POLENLERİ İKİ ŞEKİLDE DAĞITIYOR
Fortuin'e göre bitkiler polenleri taşımak için iki yöntem kullanıyor: Canlı taşıyıcılarla ve rüzgarla. İlk yöntemde ağaç polenini başka bir bitkiye taşıyacak arı gibi canlı bir ajan buluyor.
Ancak ajanı çekebilmek için bitkinin renkli çiçek açması, güzel kokması ve nektar üretmesi gerekiyor. Dolayısıyla maliyetli ama verimli bir süreç söz konusu oluyor.
İkinci yöntem olan rüzgarla taşımada daha az enerji harcansa da polenin doğru yere düşme ihtimali ilk yönteme göre daha verimsiz oluyor. Bu yüzden bitkiler şanslarını artırmak için çok fazla polen üretmek zorunda kalıyor.
ALERJİNİN GERÇEK NEDENİ RÜZGARLA TAŞINAN POLENLER
Rüzgarla taşınan polenler göz, boğaz ve ciğerlere girebiliyor. Bu da bağışıklık sisteminin polenleri zararlı madde sanarak alerjik tepki vermesine neden oluyor.
Oysa hayvanlarla taşınan polenler daha ağır ve yapışkan olduğu için havaya yayılmıyor ve alerjiye neden olmuyor. Yani alerjilerin kaynağı arılar değil; rüzgarlar!
İKLİM KRİZİNİN DE ROLÜ VAR
Fortuin, bitkilerin polen salımını sıcaklık ve ışık gibi mevsimler ipuçlarına göre ayarladığını belirtiyor. Ancak küresel ısınma bu sürecin hem daha erken oluşmasına hem de daha uzun süreli hale gelmesine neden oluyor.
Araştırmacıya göre 1990-2018 yılları arasında polen sezonu ortalama 20 gün uzadı; polen miktarı da ortalama yüzde 21 arttı.
Ayrıca atmosferdeki karbondioksit artışı da bitkilerin daha fazla polen üretmesine neden olabiliyor.
ŞİDDETLİ RÜZGARLAR POLENLERİ DAHA TEHLİKELİ YAPIYOR
Küresel ısınma, alışageldiğimiz hava olaylarının çok daha şiddetli şekillerde meydana gelmesine neden olabiliyor. Rüzgarların daha sık ve şiddetli olması demek, polenin daha uzun süre havada kalması ve daha uzağa taşınması anlamına geliyor. Bu da havadaki polen birikimini artırıyor.
Üstelik şiddetli fırtınalar polen tanelerinin parçalanarak daha da küçülmesine neden oluyor. Bu küçük parçalar daha derine, akciğerlerin iç kısımlarına kadar girebileceği anlamına geliyor. Böylece alerjik tepkiler de daha şiddetli hale geliyor.
Türkiye'de her beş kişiden biri alerjikSağlık
