ALİ ÖZTÜRK / NEFES
EKONOMİDE iflas ve konkordato dalgası büyürken iç ve dış gelişmeler yüzünden faiz indirimleri de başka bahara kaldı, piyasalar iyice kilitlendi. Zaten yüksek olan finansman maliyetinden canı yanan müteahhitler yeni projeler için faiz indirimine bel bağlamıştı fakat umutlar yıkıldı. Müteahhitler, ilerleyen projelerde daireleri ya maliyetine satmak, ya inşaat malzemesi aldığı tedarikçiden daire karşılığı malzeme almak (barter) ya da bankaların kucağına sürüklenmek zorunda kaldı. Bu yıl kredi faizlerinde yüzde 25-30 bandı bekleniyordu fakat beklentiler tekrar yüzde 36’lara çıktı. 2025’ten umut kesildi, 2026 da zora girdi. TÜİK’e göre konut satış rakamları rekor kırıyor, fakat satışların sadece yüzde 15’i banka kredisiyle yapılıyor. Satılan konutların sadece yüzde 29’u ilk el, yani sıfır konut. Toplam satışların yüzde 85’i nakit yapılırken, ‘faiz indirimi başlarsa bu fiyata ev alamam’ diye son aylarda konuta yönelen kesim, son gelişmelerle adeta ‘ters köşe’ oldu. İstanbul’da ortalama konut fiyatı 6 milyon liraya dayandı. Bu rakama konut bulsanız ve yarısı için nakdiniz olsa bile, aylık yüzde 2.95 olan en düşük faizli konut kredisiyle 3 milyon TL’ye 120 ay boyunca minimum 91.287 TL faiz ödemeniz gerekiyor.
BU FAİZLE KİM ALABİLİR
Piyasada ‘Faiz yüzde 2’nin altına iner’ beklentisi suya düşmek bir yana 2025 başında 5 banka yüzde 3’ün altında faiz oranı verirken, son gelişmelerle kamu bankaları şu an yüzde 3.09-3.64’le kredi veriyor, o kredi için de kırk dereden su getirtiliyor. En düşük faizli krediyi aylık yüzde 2.95 ile bir özel banka veriyor. İkinci en düşük faiz de aylık yüzde 3.05 ile bir özel bankada. Kredi tutarını azaltıp, 2 milyon TL kredi kullansanız bile 120 ay boyunca, 60 bin 858 TL, yani 25 yıllık öğretmenin maaşından fazla taksit ödemek gerekiyor.
Bizim ‘rekor kırıyoruz’ havamız yok
KREDİ faizleri hem vatandaşı, hem inşaatçıları zorlarken, “Faizler inerse ev fiyatları artar, bir daha daire alamam” diyen son 6 ayda ev alanlar, son gelişmelerle faiz artınca hayal kırıklığına uğradı. İstanbul Umum Emlak Komisyoncuları Esnaf Odası Başkanı Nizamettin Aşa, piyasada bu yıl bir açılma beklemediğini, rekorlara rağmen sıkıntının sürdüğünü söyledi.
İTO Konut İnşaatı Meslek Komitesi üyesi Naci Ay da, konuttaki rekor satış rakamlarını, “Rekorlar bize yansımıyor, rekor havası yok” diye yorumladı.
İnşaatçı barter’a sığındı
MÜTEAHHİTLER, bankalardan yüzde 60-70 faizlerle finansman kredisi kullanmayı göze alamıyor, konut kredisi faizlerindeki düşüş de geciktiği için kredili daire satışı bir türlü artmıyor. İnşaatçılar bu yüzden son dönemde barter yöntemine sığındı. Müteahhitler; beton, kapı, pencere, asansör gibi ürünlerde tedarikçilerine para yerine inşaattan daire veriyor. Projeler giderek daha artan oranda barterle yürüyor. Anadolu Yakası Müteahhitler Derneği Başkan Yardımcısı ve mimar Ahmet Erkurtoğlu, “Bu yola giren birçok müteahhit var. Hatta bazı inşaatçılar projelerde ellerindeki dairelerin yarısını tedarikçilere verip, minimum nakit harcamasıyla inşaatı bir aşamaya getiriyor” dedi.
