65 ilin tarımı dondu bitti kül oldu
Zirai don nedeniyle sebze ve meyve üretimi büyük darbe aldı. Çiftçi büyük bir kayıpla karşı karşıya. Tüketici de fahiş fiyatlarla sebze meyveye ulaşacak.
YURDAGÜL UYGUN / NEFES
Türkiye, tarihinin en büyük don felaketlerinden birini yaşadı. Meyvelerin tamamını vuran don felaketi, özellikle Türkiye’nin dünya üretim ve ihracatında lider olduğu kayısı, fındık, ceviz, kiraz gibi ürünlerin rekoltesini ciddi şekilde etkiledi. Zirai dondan sadece ağaçtaki ürünler etkilenmedi, ağacın kendisi de yandığı için ileriki yıllarda da birçok üründe ciddi sıkıntı yaşanacak. Ayrıca don felaketi nedeniyle bu yıl 100 bin tarım işçisinin de işsiz kalacağı öngörülüyor. Kayısı Malatya’nın yanı sıra Elazığ, Kahramanmaraş ve Sivas’ın bazı ilçelerinde yetişirken, bu havzadaki toplam 13 milyon kayısı ağacının tamamının donduğu belirtiliyor.
Tarım ve Ormancılık Bakanı İbrahim Yumaklı, 10 Nisan’da başlayan ve üç gün süren don felaketinden her ne kadar 34 ilin etkilendiğini açıklasa da Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, dondan etkilenen 65 il olduğunu vurguladı.
Bayraktar, yaşanan felaketin yalnızca çiftçileri değil, tüketicileri de doğrudan etkilemesinin beklendiğini anlatarak, “Yalnızca şubat ayından bu yana 3 büyük don hadisesi gerçekleşti. Şubat ayında Mersin, Adana ve Hatay başta olmak üzere birçok ilimizde yaşanan zirai don meyve bahçelerini vurdu. Mart ayında Manisa başta olmak üzere Ege Bölgesi’ndeki birçok ilimizde yaşanan don üzüm bağlarına zarar verdi. Bu yaralar tam olarak sarılmadan gelen ve neredeyse tüm ülkeyi etkileyen don, tarımsal üretime darbe vurdu” dedi.
YÜZDE 100 KAYIP
Bayraktar, “Dondan etkilenen ürünlerin bir kısmında zararın boyutu yüzde 100’lere ulaşmış durumda. Kesin zarar oranları ise ancak hasar tespit çalışmalarının bitmesinin ardından netleşecek” diye konuştu.
Diğer yandan, don nedeniyle Türkiye meyve üretiminde ciddi bir düşüş beklenirken, bu durumun meyve fiyatlarını, enflasyonu ve ihracatı olumsuz etkileyecek. Bakan Yumaklı ayrıca, “Tarım sigortasını yaptırmış olanlara hasar tespit çalışmaları biter bitmez, derhal ödemeler yapılacak. Daha sonra Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı ancak sigortası olmayan üreticilerimiz için de bu ana kadar yapmış oldukları giderleri hesaplayarak, onların bu yapmış oldukları maliyetleri de karşılayacağız” açıklamasını yaptı.
STOK YAPIN
Türkiye, son yılların en şiddetli zirai don olaylarından birini yaşarken, uzmanlar yaz mevsimi beklenmeden kışlık hazırlıklara başlanması gerektiği ve stok yapılması yönünde uyarıda bulundu. Özellikle domates ve biber gibi ürünlerde konserve yapımının erkene çekilmesi tavsiye edildi. Antalya Toptancı Hal Komisyoncular Derneği Başkanı Nevzat Akcan, “Bu yaz meyveye ulaşmak zorlaşacak, fiyatlar ise zirve yapacak” dedi.