İngiltere’nin tarihi Cirencester kasabasında, ünlü fizikçi Albert Einstein’a ait 131 yıllık keman açık artırmada 860 bin sterline (yaklaşık 1,1 milyon dolar) alıcı buldu. Einstein’ın gençlik yıllarında satın aldığı ve “Lina” adını verdiği enstrüman, dehasının şekillendiği yıllarda ona eşlik etmişti.

EINSTEIN’IN MÜZİKLE DOLU YAŞAMI

1894 tarihli Anton Zunterer yapımı kemanın, Einstein’ın kendisine aldığı ilk keman olduğu düşünülüyor. Ünlü bilim insanı bu enstrümanı Münih’te genç bir öğrenci olduğu dönemde edinmiş, ardından İsviçre’ye taşınırken de yanında götürmüştü.

Einstein’ın müziğe tutkusu çocuk yaşta başladı. Beş yaşında piyano çalmaya başlayan, daha sonra kemanla ilgilenen Einstein, müziği yalnızca bir hobi olarak değil, düşünme biçiminin bir parçası olarak görüyordu. Ünlü bilim insanı bir röportajında, “Müzik olmadan bir yaşam benim için düşünülemez. Hayallerimi müzikle yaşarım, hayatımı müzikle görürüm. En büyük neşemi müzikten alırım,” demişti.

Eşi Elsa Einstein da bu tutkunun büyüsüne kapılmıştı. “Ona Mozart’ı ne kadar güzel çaldığı için âşık oldum,” sözleriyle, kemanın Einstein’ın yaşamındaki yerini özetlemişti.

DEHANIN YILLARINA EŞLİK EDEN ENSTRÜMAN

Einstein, “Lina” adını verdiği kemanını hayatının en üretken dönemlerinde elinden bırakmadı. 1905’te özel görelilik kuramını yayımladığı ve 1915’te genel görelilik teorisini tamamladığı yıllarda da kemanını çalmaya devam etti.

Dominic Winter Müzayede Evi kıdemli uzmanı Chris Albury, The Telegraph’a yaptığı açıklamada, “Einstein’ın Mozart ve Bach çalarken aynı zamanda devrim niteliğindeki fikirlerini şekillendiriyor olma düşüncesi tüyleri diken diken ediyor,” dedi.

KAÇIŞ VE VEDANIN SEMBOLÜ

1932’nin sonlarında Almanya’da antisemitizm yükselirken Einstein, ülkesini terk etmeye karar verdi. Amerika Birleşik Devletleri’ne kaçmadan önce, kemanı “Lina”yı, bisikletini ve bir felsefe kitabını yakın dostu, fizikçi Max von Laue’ye emanet etti. Bu, hem güvenin hem de vedanın sembolik bir ifadesiydi.

Yaklaşık yirmi yıl sonra von Laue, bu eşyaları Braunschweig’li Einstein hayranı Margarete Hommrich’e hediye etti. Ailesi, kemanı tam yetmiş yıl boyunca tarihsel çalkantılardan uzak, özenle korudu. Bugün kemanı yeniden gün yüzüne çıkaran kişi, Hommrich’in torununun torunu.

“LINA”NIN YENİDEN KEŞFİ

Kemanın yeniden ortaya çıkmasıyla birlikte, özgünlüğü konusunda soru işaretleri oluştu. Bu noktada Cambridge Trinity College’dan müzikolog Dr. Paul Wingfield devreye girdi.

Wingfield, Mart 2024’te vefat eden Einstein hayranı kayınbiraderinin anma töreni sırasında “Einstein’ın Kemanı” adlı bir müzikal oyun fikri üzerinde çalışmaya başlamıştı. Bu projede, Einstein’ın yaşamını bir fizikçi olarak değil, bir kemancı olarak anlatmayı hedefliyordu.

Altı ay süren araştırmaların ardından, Einstein’ın müzikal yaşamına dair tüm kaynakları tarayan Wingfield, bir konser sonrası gizemli bir not aldı: “Delirmedim…”

Bu not, hem araştırmanın hem de “Lina”nın hikâyesinin devam edeceğine işaret ediyordu.