ABD Başkanı Donald Trump’ın H-1B vizesi başvurularına getirdiği yüksek ücret, teknoloji sektöründen finans devlerine kadar birçok şirketi ve binlerce yabancı çalışanı etkiliyor. Peki H-1B vizesi nedir, kimler bu programdan yararlanıyor ve yeni düzenlemenin etkileri neler olacak?
H-1B VİZESİ PROGRAMI NEDİR?
1990 Göçmenlik Yasası kapsamında başlatılan H-1B programı, ABD’li işverenlerin bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik (STEM) başta olmak üzere uzmanlık gerektiren alanlarda yüksek vasıflı yabancı profesyonelleri geçici olarak istihdam etmesine olanak tanıyor. Başvuru için en az lisans derecesi veya dengi bir eğitim şartı aranıyor. ABD Vatandaşlık ve Göçmenlik Hizmetleri (USCIS) tarafından yürütülen programda, işverenler adayları adına başvuru yapıyor.
Her mali yılda yeni H-1B vizesi sayısı 65 bin ile sınırlı. ABD’de yüksek lisans veya üzeri dereceye sahip olanlar için ek 20 bin kontenjan bulunuyor. Ayrıca, Amerikan yükseköğretim kurumlarında veya bazı kar amacı gütmeyen kuruluşlarda çalışanlar bu sınırlamadan muaf tutuluyor. Geçtiğimiz yıl onaylanan başvuruların yüzde 71’i Hindistan vatandaşlarına, yüzde 11,7’si ise Çin vatandaşlarına ait.
ABD’Lİ ŞİRKETLER NEDEN H-1B VİZESİNİ TERCİH EDİYOR?
H-1B vizesi, ABD’de hem büyük hem de küçük teknoloji şirketleri tarafından yoğun şekilde kullanılıyor. Vize ilk etapta üç yıl için veriliyor ve üç yıl daha uzatılabiliyor. Bu program sayesinde Amerikalı şirketler, nitelikli iş gücü açığını kapatabiliyor ve küresel rekabette avantaj sağlıyor. Elon Musk gibi H-1B vizesiyle ABD’ye gelen ve sonrasında vatandaşlık alan isimler de programın destekçileri arasında.
Ancak program eleştirilerden de muaf değil. Bazı ABD’li teknoloji çalışanları, H-1B’nin maaşları baskıladığını ve Amerikalıların iş bulmasını zorlaştırdığını savunuyor. H-1B vizesiyle çalışanların yıllık en az 60 bin dolar maaş alması gerekiyor. Büyük teknoloji şirketleri ise genellikle bu tutarın çok üzerinde ücretler ödüyor.
EN ÇOK H-1B VİZESİ ALAN EYALETLER HANGİLERİ?
USCIS verilerine göre, 2018’den bu yana en fazla H-1B başvurusu alan eyalet Kaliforniya. Silikon Vadisi’ne ev sahipliği yapan eyalet, Nvidia ve Apple gibi teknoloji devlerinin merkezi konumunda ve bu yıl 62 bin 864 başvuru aldı. Texas, düşük vergi politikaları ve Oracle ile Tesla gibi şirketlerin merkezlerinin burada bulunması nedeniyle ikinci sırada yer alıyor. New York ve New Jersey ise Wall Street ve büyük finans kuruluşlarına yakınlıklarıyla öne çıkıyor.
YENİ ÜCRET DÜZENLEMESİNDEN KİMLER ETKİLENECEK?
Yeni düzenlemeyle birlikte H-1B vizesi başvuru ücreti 100 bin dolara yükseltildi. Bu tek seferlik ücret, yalnızca yeni başvurular için geçerli olacak; mevcut vize sahipleri ve yenileme başvuruları kapsam dışında tutulacak. Artan maliyetler, uzun süredir Hindistan ve diğer ülkelerden teknoloji çalışanı getiren ABD’li şirketlerin kâr marjlarını daraltabilir. Uzmanlara göre, bu durum hem işverenleri hem de ABD’de eğitim almayı planlayan uluslararası öğrencileri olumsuz etkileyebilir.
Amazon, Microsoft, Apple ve Meta gibi teknoloji devleri ile JPMorgan, Goldman Sachs ve Citigroup gibi finans kuruluşları, H-1B vizesi sponsorluğunda ilk sıralarda yer alıyor. Danışmanlık şirketleri Deloitte, PwC ve Ernst & Young da düzenlemeden etkilenecekler arasında. ABD dışında ise Hindistan’ın önde gelen bilişim şirketleri Tata Consultancy Services, Infosys, HCL Tech ve LTIMindtree en çok etkilenecek kurumlar arasında gösteriliyor.
Jefferies analistlerine göre, yeni başvuru ücreti şirketlerin kârını yüzde 4 ila yüzde 13 oranında azaltabilir. Ayrıca, vize maliyetlerindeki artışın, ABD’de eğitim almak isteyen uluslararası öğrenci sayısında da düşüşe yol açabileceği belirtiliyor.
