Petrolde fiyatları düşüren ittifak

Suudi Arabistan bu sene petrol musluklarını açtı. Bu adımdan en çok faydalananlardan biri de ABD Başkanı Trump.

Yılbaşında 75 dolar seviyesinde olan Brent tipi ham petrolün varil fiyatı, bugün itibarıyla 64 dolar seviyesinde. Sene başından bu yana fiyat düşüşü yüzde 15'in üzerinde.

Amerikan The Wall Street Journal (WSJ) gazetesinde dün yayımlanan haberde "Riyad yönetimi petrol üretimini artırma kararlarını "rutin petrol piyasası yönetimi" olarak nitelendirse de stratejistler, krallığın gerçekte birkaç hedefe ulaşmaya çalıştığını söylüyor" denildi ve bu hedefler şöyle sıralandı:

"Brezilya, Guyana ve ABD kaya petrolü üreticilerine kaptırdığı pazar payını geri almak; kotaları düzenli olarak aşan OPEC üyelerini dizginlemek; ve şu anda maliyet aşımları ve gecikmelerle boğuşan devasa altyapı projeleri için para toplamak."

"TRUMP'IN İŞİNE YARADI"

WSJ'ye göre, Riyad'ın hedefleri ne olursa olsun, bu hamle Trump yönetiminin işine yaradı. Daha fazla Suudi ham petrolü, Trump'ın defalarca talep ettiği gibi, benzin fiyatlarının düşmesine yardımcı oldu. Ocak ayında Trump, Suudi Arabistan ve OPEC kartelinin diğer üyelerine fiyatları düşürmeleri için baskı yapacağını söylemişti.

Düşen petrol fiyatları, Trump'ın tarifelerinin enflasyonist etkilerini azaltmaya ve ABD ekonomisini canlandırmaya yardımcı oluyor. Trump ayrıca, daha ucuz petrolün Rusya üzerindeki ekonomik baskıyı artıracağını ve Ukrayna'daki savaşta arabuluculuk çabalarında elini güçlendireceğini söyledi.

Beyaz Saray sözcüsü Taylor Rogers, Trump'ın "ABD'yi bir kez daha petrol ve gaz üretiminin merkezi haline getirdiğini" ve düşük gaz fiyatlarını garantilediğini söyledi. Rogers, "Başkan Trump, üreticilere inovasyonu ortaya çıkarmaları, başabaş maliyetlerini düşürmeleri ve küresel enerji piyasalarında liderlik ederek uygun fiyatlı ve güvenilir enerji sağlamaları için ihtiyaç duydukları kaynakları sağlıyor" dedi.

TRUMP AİLESİ VE SUUDİLER ARASINDA YAKIN İLİŞKİ

Başkan, şirketi ve ailesi, Suudi Arabistan ve Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile uzun zamandır yakın ilişkiler içinde. Krallık, Trump'ın ikinci döneminin ilk yurt dışı durağıydı. Riyad, bu yılın başlarında ABD'ye savunma, yapay zeka ve enerji sektörlerini kapsayan 600 milyar dolarlık yatırım sözü vermişti.

Bu arada Trump'ın şirketi, Trump markalı kuleler de dahil olmak üzere gayrimenkul projelerinde Suudi müteahhitlerle iş birliği yaptı. Geçtiğimiz hafta Suudi varlık fonu, video oyunu üreticisi Electronic Arts'ı satın almak için 55 milyar dolarlık bir anlaşmaya imza attı. Bu anlaşmada Trump'ın damadı Jared Kushner hem arabuluculuk hem de ortaklık yaptı.

Mevcut Suudi stratejisi, Joe Biden yönetiminin artan petrol fiyatları nedeniyle kontrolden çıkan enflasyonla mücadelesinin çok daha zorlaştığı yıllarla tezat oluşturuyor. 2022'de Biden, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından gelen fiyat artışını dengelemek için üretimi artırmaları yönünde baskı yaptı ancak Suudiler geri adım atmayı reddetti.

ÇİFTE KAZANÇ

Suudi Arabistan ve OPEC'in karar alma süreçlerine aşina olan kişiler, Riyad'ın temel amacının pazar payını geri almak ve kartelin hakimiyetini yeniden tesis etmek olduğunu, Trump'a sağlanan her türlü faydanın nihayetinde bir bonus olduğunu söylüyor.

Washington DC'deki Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi'nin kıdemli üyesi Clayton Seigle, "Daha fazla varil teslimatı Suudiler için çift taraflı bir kazanç anlamına geliyor; Trump'ın gözünde puan kazanmak ve son yıllarda ABD ihracatçılarına kaptırılan pazar payının bir kısmını geri almak" dedi.

Suudi Arabistan, kaya gazı patlaması öncesinde ABD'nin en büyük ham petrol tedarikçilerinden biriydi. Ancak Riyad, dünya petrol üretiminin yüzde 40'ına kadarını kontrol eden OPEC'teki kontrolü sayesinde petrol fiyatları üzerinde büyük bir etkiye sahip olmaya devam ediyor. 2016 yılında, kartel ile Rusya da dahil olmak üzere diğer petrol üreticileri arasında bir ittifak olan OPEC+'nın kurulmasıyla Suudileirn nüfuzu daha da arttı.

OPEC'in yarın yapılacak toplantıda yeni bir petrol üretim artışını onaylaması bekleniyor. Bu hafta, petrol fiyatları toplantı öncesinde dört ayın en düşük seviyesine geriledi. Suudi hükümeti yorum talebine yanıt vermedi.

FİYATLARI DÜŞÜRMENİN İKİ YOLU

Rystad Energy'de daha önce kartelde çalışmış olan jeopolitik analiz başkanı Jorge León, petrol fiyatlarını düşürmenin iki yolu olduğunu söyledi: "ABD'nin iç üretimini artırmak veya OPEC'ten üretimi artırmasını istemek. İlki şu anda gerçekleşmiyor, çünkü ABD kaya gazı üreticileri en iyi rezervlerini büyük ölçüde tüketti ve maliyetleri düşük tutmaya odaklanıyor. Bunun arkasında ekonominin etkisi çok fazla değil," dedi. Jeoloji artık devreye giriyor."

OPEC'in patronu Suudi Arabistan devreye giriyor. Ancak küresel piyasalara daha fazla petrol salmak krallık için birçok risk taşıyor.

RİSKLER NE?

Öncelikle, fiyatlardaki ani düşüş ABD kaya petrolü üreticilerini zor durumda bırakabilir ve gazeteye göre "üreticilere 'del, bebeğim, del' diye yalvaran bir başkanı kızdırabilir".

Atlantik Konseyi Küresel Enerji Merkezi'nin kıdemli üyesi Ellen Wald, "Suudi Arabistan'ın üretim artışlarının bu kadar kademeli olmasının nedeni bu: Günde 5 milyon varil petrolü piyasaya sürüp ABD petrol endüstrisini işsiz bırakmıyorlar" dedi.

Daha genel olarak, daha fazla petrol pompalamak fiyatları düşürerek mali sıkıntılara yol açıyor. Aynı zamanda, bu hamle Suudi Arabistan'ın özellikle Asya'daki kilit müşterileriyle daha da yakınlaşmasını sağlıyor. Fiyatlar toparlandığında bu ilişkilerin meyvesini vereceği umuluyor.

Analistler, Suudi Arabistan'ın ham petrolü varil başına 10 dolardan daha düşük bir maliyetle pompalayabileceğini tahmin ediyor; bu da ABD kaya gazı üreticilerine kıyasla büyük bir maliyet avantajı. Ancak Uluslararası Para Fonu (IMF), krallığın mali denge petrol fiyatının varil başına 92 dolar olduğunu tahmin ediyor; bu da Suudi Arabistan'ın bütçe açığını sıfıra indirmek için bu seviyede veya daha yüksek bir seviyede petrol satması gerektiği anlamına geliyor.

Brent petrolü, geçen yıl sonundaki 75 dolar civarından varil başına 65 dolar civarında işlem görüyor ve krallığın mali denge fiyatının oldukça altında. Bazıları bunun hâlâ çok yüksek olduğunu düşünüyor.

Stifel'de petrol ve gaz analisti olan Chris Wheaton , "Konuştuğum tüm enerji yatırımcıları arasında, petrol fiyatlarının daha fazla düşmemiş olması nedeniyle genel bir şaşkınlık hissi var" dedi.

GELİRİN YÜZDE 53'Ü PETROLDEN

Suudi Maliye Bakanlığı'na göre, yıllardır gelirlerini çeşitlendirmeye çalışmasına rağmen krallık, bu yılın ilk yarısında gelirinin yüzde 53'ünü petrol sektöründen elde etti. Haziran ayına kadar olan üç aylık dönemde toplam gelir yüzde 15 düştü; petrol gelirlerindeki yüzde 29'luk düşüş, diğer gelirlerdeki mütevazı artışla tam olarak telafi edilemedi.

Riyad, harcama hedeflerini finanse edebilmek için varlıklarını sattı ve borçlandı. Geçen yıl, gözde petrol şirketi Aramco'nun hisselerini sattı. Maliye Bakanlığı, kamu borcunun yıl sonuna kadar gayri safi yurtiçi hasılanın yaklaşık yüzde 32'sine ulaşmasını bekliyor; bu oran 10 yıl önce yüzde 5,8'di.