Ücretlerde büyük kayıp: Sırada memur ve emekli var

Emre DEVECİ / Nefes.com.tr

Hükümet, enflasyonla mücadele adı altında halkın reel gelirini düşürmekte kararlı hareket ediyor.

Seçimlerin yakın zamanda yapılmayacak olmasından da güç alan ekonomi yönetimi, işçi, memur ve emeklinin ücret, maaş ve aylığına gerçekleşmiş resmi enflasyona göre bile zam yapmak istemiyor.

Yabancı ve yerli sermayedarlara ücretlerde artık geçmiş enflasyona göre değil beklenen enflasyona göre zam yapılacağının sözünün verildiği biliniyor.

ASGARİ ÜCRETLİ VE KAMU İŞÇİSİNDE HAYAL KIRIKLIĞI

Nitekim, Aralık 2024'te TÜİK'in enflasyonu yüzde 44,38 iken asgari ücrete yüzde 30 oranında zam yapan ve ara zammı gündemine almayan hükümet, kamu işçisi için de hayal kırıklığı yaratmıştı.

1 Ocak ve 1 Mart'ta biten sözleşmelere rağmen 600 bin kamu işçisini aylarca zamsız çalıştıran hükümet, 2025'in ikinci 6 ayı için önerdiği yüzde 16,67'lik gerçekleşen enflasyon kadar zam teklifini de geri çekmiş ve grev yasaklarıyla ikinci 6 ay için yüzde 11'lik zammı kabul ettirmişti.

Prof. Dr. Aziz Çelik'in hesaplamasına göre, yıllık net çıplak ücrete yüzde 114'lük zam talebiyle masaya oturan Türk-İş ve Hak-İş, yüzde 33'lük zamma imza atmış oldular. Yıllık brüt çıplak ücrette ise talep edilen yüzde 150 zam iken, imza atılan zam yüzde 45'te kaldı.

Yılın ilk yarısında ortalamada net 37 bin TL ücret alan kamu işçilerinin büyük kısmı, aldıkları zamla 86 bin 36 TL'lik yoksulluk sınırının çok uzağında kaldı.

SIRA MEMUR VE EMEKLİDE

Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü (KÇP) işçiler için hayal kırıklığıyla sona ererken, 10 gün önce yaklaşık 4 milyona yakın kamu görevlisini ve 2 milyondan fazla memur emeklisinin mali ve sosyal haklarını yakından ilgilendiren 8. Dönem Toplu Sözleşme Görüşmeleri başladı.

28 Temmuz'da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'ın başkanlığında, Memur-Sen Genel Başkanı Ali Yalçın, Türkiye Kamu-Sen Genel Başkanı Önder Kahveci, Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Genel Başkanı Orhan Yıldırım ve konfederasyonlara bağlı sendika başkanlarının katılımıyla ilk toplantı gerçekleştirildi.

Memur-Sen Genel Başkanı Ali Yalçın, "Enflasyondan kaynaklı kayıpların telafisi, hakemin yanlış kararlarıyla oluşan durumun tazmini ve emekli aylıklarına da etki etmesi için 2026'ın 1. altı ayında, taban aylığa 10 bin lira zam yapılmasını, yüzde 10 refah payı ve yüzde 25 zam verilmesini istiyoruz. 2'nci altı ayda ise yüzde 20 zam teklif ediyoruz. 2027'nin 1. altı ayında, taban aylığına 7 bin 500 lira ve yüzde 20 zam, 2'nci altı ayında da yüzde 15 zam teklif ediyoruz" dedi.

Memur-Sen'in teklifi, 2026 için kümülatif yüzde 88, 2027 için kümülatif yüzde 46 oranında zamma denk geliyor. Bu teklife göre, sendika üyesi bekar bir kamu görevlisinin net maaşı 47 bin 500 liradan, 2026 Ocak ayında 74 bin 930 liraya çıkacak.

HÜKÜMET YİNE BEKLETİYOR

Ancak hükümet tarafı, henüz teklifini sunmuş değil. Yalçın dün yaptığı açıklamada, "İlk oturumdan bu yana 10 gün geçti. Kamu işvereni müzakerelere mutlaka teklifle gelmeli, ayın 12'sini beklememeli" dedi.

Hükümetin, memur ve memur emeklisi için de gerçekleşen enflasyonu değil beklenen enflasyonu dikkate alarak teklif sunması bekleniyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bugün yaptığı açıklamada, "Enflasyonun 2026 yılında yüzde 20'nin altına, 2027 yılında ise tek haneli seviyelere ineceğini" ileri sürdü.

TCMB'nin enflasyon tahmini ise, 2025 sonu için yüzde 24, 2026 sonu için yüzde 12, 2026 sonu için yüzde 8 olmuştu.

AÇLIK VE YOKSULLUK SINIRI NE KADAR?

Türk-İş'in hesaplamasına göre, Ankara'da yaşayan dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı), temmuz sonu itibarıyla 26 bin 413 TL seviyesinde bulunuyor.

22 bin 104 TL olan asgari ücret, yılın daha ilk ayından açlık sınırının altına demir attı.

Gıda ile birlikte tüm temel harcamalar için haneye girmesi gereken toplam gelir tutarını ifade eden yoksulluk sınırı ise 86 bin 36 TL seviyesinde bulunuyor.

Bekar bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise 33 bin 982 TL seviyesinde bulunuyor.

İstanbul Planlama Ajansı (İPA) verilerine göre, İstanbul'da dört kişilik bir ailenin yaşam maliyeti 2024 Temmuz ayında 66 bin 933 TL iken, bu yıl aynı dönemde 96 bin 559 TL'ye çıktı.