Türkiye’de ekonomiden bile önemli sorun haline gelen hukuk sistemi, aylardan beri süren yanlış uygulamalar nedeniyle en çok şikayet edilen konu. Hukukun eksikliği, vatandaşları ‘hak, hukuk, adalet’ sloganlarıyla sokağa dönerken, hukuk fakültelerinin durumu da itiraz edenlerin ne kadar haklı olduğunu ortaya koydu.

Yeni mezunların, hukuk alanında çalışabilmeleri için ilk kez geçen yıl ‘zorunlu hale getirilen’ sınavın sonuçları, vahameti bir kez daha ortaya koydu. Bu yıl nisan ayında ikincisi yapılan sınav, bir önceki yılı mumla arattı.

TABLO VAHİM

2024 yılı eylül ayında yapılan ilk Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı (HMGS) sonuçlarını kaleme aldığımız yazıda, sınava girenlerin sadece yüzde 42’sinin başarılı olması şaşkınlıkla karşılaşmıştı.

Başarı oranı bu yıl feci şekilde düştü. Yüzde 23.81’de kaldı. 2025 yılı Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavına 5 bin 912 başvuru yapıldığını, sınava giren 5 bin 818 hukuk fakültesi mezunundan sadece yüzde 23’ünün başarılı olduğunu öğrendik.

Mesleğe adım atacaksanız, avukat stajına başlayacaksanız ya da hakim veya savcı yardımcılığı sınavlarına girecekseniz, hatta noterlik başvurusu yapacaksanız, bu sınavı geçmek zorundasınız. Avrupa ülkelerinin çoğunda var olan bu sınav, artık Türkiye’de de iki yıldan beri zorunlu.

ÖSYM’nin yaptığı bu sınava bu yıl girenlerin bir bölümünün bir önceki yıl sınavın başarısızları olduğu hesaba katıldığında yüzde 23’lük bu oran, ülkedeki hukuk sistemine eleştirenlerin ne kadar haklı olduğunu gösterdi. Deneyimli hukukçuların üzüntü ve kaygı ile izlediği bir durum.

FAKÜLTELERİN HALİ

Türkiye’de 90 hukuk fakültesi var. Şimdi başarı oranının her yıl biraz daha düşmesinin nedenleri tartışılıyor. Hukuk fakültelerinin sayısının gereksiz ölçüde artması, verilen eğitim programının ve öğretim elemanlarının yetersizliği, üniversite hocalarının okullardan uzaklaşmak zorunda bırakılmaları, okul müfredatlarının yetersizliği, güncel hayata dönük yenileme yapılmaması gibi sorunlar tartışılıyor.

Hukuk fakültelerinin sınavdaki başarı sıralaması da dikkat çekici. Galatasaray Üniversitesi yüzde 50 başarı oranıyla birinci sıraya yerleşmiş. Sakarya Üniversitesi’nin yüzde 40 başarı oranıyla ikinci sıraya yerleşmesi herkesi şaşırtmış.

Bu okuldan sınava girenlerin ikinci kez deneyenler olduğu yorumları yapılıyor. Bunları, Kocaeli Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İstanbul Okan Üniversitesi, İzmir Bakırçay Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Bursa Uludağ Üniversitesi izliyor.

İlk ona giremeyenler arasında popüler birçok okul var. Koç Üniversitesi sıralamada 19, Kadir Has Üniversitesi 36, Hacettepe Üniversitesi 47, Bilkent Üniversitesi 46, Başkent Üniversitesi 48, Özyeğin Üniversitesi ise 53’üncü olabilmiş.

EĞİTİMDE KALİTE SORUNU

Bu tablodan öğrenciler sorumlu değil. Yıllardan beri tartışılan kalitesiz eğitimin ürkütücü tablosu. Hukuk fakültelerinin birçoğunda tek bir profesör bile yok. Tek bir profesörle yıllardan beri idare edenlerin sayısı az değil. Hatta bazı hukuk fakültelerindeki profesörler hukuk mezunu değil.

Üniversitelerdeki kadrolaşma çabası, doktora eğitiminde tartışılan isimlere yöneticilik verilmesi, kadrosu oluşmadan her kente hukuk fakültesi açma derdi nedeniyle her yıl daha büyük fire veriliyor.

Şimdi hukuk fakültelerinin dekanlarıyla bir araya gelinerek, ‘Ne olacak bu okulların hali’ başlıklı toplantılar planlanıyor. Dekanların ne diyeceğinden daha önemlisi, evrensel hukukun gerekleri ve kurallarının işletilmesi. Böyle bir sistem kurulduğunda ne öğrenciler ne vatandaş mağdur edilir ne de sokaklarda gittikçe artan ‘hak, hukuk, adalet’ sloganları duyulur…