Asal Araştırma Şirketi, son anketinde 2012 katılımcıya en güvendikleri kurumu sormuş. ‘Hiçbir kurum’ diyenlerin oranı neredeyse yüzde 25.
Yüzde 18 ‘TSK’ diyor. TSK’yı MİT ve Emniyet Genel Müdürlüğü takip ediyor. ‘En çok güvendiğim kurum cumhurbaşkanlığı’ diyenlerin oranı ise yüzde 8.
***
Bu tablo bize vatandaşın siyasetten ve seçilmişlerden neredeyse tamamen koptuğunu gösteriyor. Meclis, belediyeler gibi kurumlar muhtemelen işlevsizleştiği ve güçsüzleştirildiği için vatandaşın gözünde önem sırasında değil.
İlk üçte sıralanan kurumlar güvenlik bürokrasisini oluşturuyor.
Vatandaşın gözünde tam bir Praetoryan Devlet yapısıyla karşı karşıyayız. Samuel Huntington bu kavramı siyaset bilimi literatürüne kazandırırken, Roma’daki imparatoru korumakla görevli Praetoryan Ordu’dan esinlenmişti. Bu ordunun asıl görevi hükümdarı korumaktı. Ancak zaman içerisinde siyaseti ve karar alma mekanizmalarını yöneten, etkileyen bir yapıya dönüştü.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kendisi cumhurbaşkanlığı kurumunu taşıyor. Siyasetçi olarak hâlâ popüler ve tabanının kendisine karşı kırılmaz bir sevgisi var. Ancak bu tablo ışığında, Erdoğan sonrası dönem Türkiye’yi sıkıntılı günler bekliyor demektir.
Siyaset zayıfladığı zaman yerini güvenlik bürokrasisi alıyor. Bu bir sürpriz değil. Muhalefet şu anda iktidar sopasıyla şekillendirilmeye çalışılıyor. Her sabah yeni bir operasyona uyanıyoruz. Muhalefetin olmadığı yerde iktidar partisine de gerek yok. Bu tür bir siyasetin kadük kaldığı yerde, güvenlik kurumlarının asıl söz ve etki sahibi hale geldiğini görüyoruz.
***
Bunu Türkiye ilk kez yaşamıyor. Türkiye’den başka bu şekilde yönetilen ülkeler de var. Pakistan buna çok iyi bir örnek, İran da bir tür güvenlik teokrasisi. Türkiye’yi bu anlamda İran’a benzetmek daha doğru. Çok güçlü bir cumhurbaşkanı, yanı sıra güçlü bir güvenlik bürokrasisi uyumunu görüyoruz.
AKP öncesi, Türk siyasetinin büyük ölçüde asker vesayetinde olduğu dönemler yaşandı. Şimdi yeni bir vesayet yapısını vatandaşın da içselleştirdiği anlaşılıyor. Zira siyasetin önü tamamen kapanmış durumda.
